F.Turanly, PhD in History, Associate Prof.

National University of “Kyiv-Mohyla Academy”, Kyiv, Ukraine

DOI: https://doi.org/10.17721/1728-2640.2017.133.2.16

TURKISH WRITTEN DOCUMENTS AS SOURCES OF INFORMATION ON THE HISTORY OF UKRAINE OF THE SECOND HALF OF THE 16TH CENTURY

The article examines of archival documents containing data on the history of Ukraine relating the development period of the Ukrainian Cossackdom, particularly on the military activities of Hetman Dmytro Vyshnevetsky. The policy of the High Porte aimed at preventing combat operations of the Ukrainian Cossacks against the High Porte and Crimean Khanate in the Azov Sea Area. There has been analysed the political situation set up in the relationships between the Ottoman Empire, Muskovite Czardom and Poland in the second half of the 16th century. The point of the international trade routes and the issue of providing safety for such a communication have been touched on. The methodology of studying the Turkish Ottoman written sources on the above said theme is the objective interpretation of the texts of the sources, which requires application of a coresponding method.

Keywords: methodology, a Turkish Ottoman written source, Historiography, the Ukrainian Cossackdom, Dmytro Vyshnevetsky, Azov, the Crimean Khanate, the High Porte, trading.

References

1. Brekhunenko, V. (2011) Kozaky na Stepovomu Kordoni Yevropy: typolohiya kozats'kykh spil'not XVI – pershoyi polovyny XVII st. Kyiv.

2. Hvan'yini, O. (2007) Khronika yevropeys'koyi Sarmatiyi. In: Yuriya Mytsyka. Kyiv, Vyd. dim "Kyievo-Mohylyans'ka akademiya".

3. Dashkevych, Ya. (2011) Maistenia istoryka: Dzhereloznavstvo ta spetsialni istorychni dystsipliny. Lvivske Viddillennia Instytutu ukrayinskoyi arheografiyi ta dzhereloznavstava im. M.S. Hrushevskogo Natsionalnoyi Academiyi Nauk Ukrayiny. Lviv: Literaturna Agentsia "Piramida".

4. Drahomanov, M. P. (1991) Pro ukrayins'kykh kozakiv, tatar ta turkiv: Istorychna rozvidka. Z dodatkom pro zhyttya Mykhayla Drahomanova. Kyiv: Dnipro.

5. Lepʼyavko, S. (1996) Kozats'ki viyny kintsya XVI st. v Ukrayini. Chernihiv: Siveryans'ka dumka.

6. Romantsova, N. I. (2007) Postat' knyazya Dmytra Vyshnevets'koho v ukrayins'kiy istoriohrafiyi XIX – pochatku XXI st. ; dys. na zdobuttya naukovoho stupenya kand. ist. nauk : spetsial'nist' – 07.00.06 "Istoriohrafiya, dzhereloznavstvo ta spetsial'ni istorychni dystsypliny". Zaporiz'kyi natsional'nyi universytet.

7. Romantsova, N. (2013) Postat' knyazya Dmytra Vyshnevets'koho v ukrayins'kiy istoriohrafiyi ХІХ–pochatku ХХІ st.: monohrafiya. Mariupol' : MDU.

8. Rusyna, O. V. (2009) Livons'ka viyna 1558–1583. Entsyklopediya istoriyi Ukrayiny: U 10 t. In: V. A. Smoliy (ed.) ta in. T. 6 : La – Mi. Kyiv: Nauk. Dumka.

9. Turanly, F. G. O. (2011) Dzhereloznavstvo v metodolohiyi tyurkolohichnykh doslidzhen' istoriyi Ukrayiny. Ukrayins'ke dzhereloznavstvo ta spetsial'ni istorychni dystsypliny na porozi XXI st.: materialy Mizhnar. konf., prysvyach. 85–littyu vid dnya narodzhennya Yaroslava Dashkevycha. NAN Ukrayiny. In-t ukrayins'koyi arkheohrafiyi ta dzhereloznavstva im. M.S. Hrushevs'koho. L'vivs'ke viddilennya. In: M. Kapral', N. Kit, A. Felonyuk. L'vivs'ki istorychni pratsi. Materialy zasidan' i konferentsiy. Vyp. 2. L'viv.

10. Turanly, F. (2016) Kozats'ka doba istoriyi Ukrayiny v osmans'koturets'kykh pysemnykh dzherelakh (druha polovyna XVI – persha chvert' XVIII stolittya). Kyiv: Vyd. dim "Kyievo-Mohylyans'ka akademiya".

11. Khalymonenko, H. I. (2009) Istoriya turets'koyi literatury: Türk Edebiyatı Tarihi.

12. Tsentralnyi Derzhavnyi Istorychnyi Atlhiv Ukrayiny, Lviv, fond 132, opys1, sprava 127.

13. Shcherbak, V. O. (2006) Ukrayins'ke kozatstvo: formuvannya sotsial'noho stanu. Druha polovyna XV ‒ seredyna XVII st. Kyiv: Vyd. dim "KM Akademia", 300 s. : il.

14. Yuriy, M. F., Aleksiyevets' L. M., Kalakura, Ya. S., Udod O. A. (2012) Ukrayina naydavnishoho chasu – XVIII stolittya: tsyvilizatsiynyi kontekst piznannya. Ternopil': Aston. Kn. I.

15. Aykut, N., Bostan, İ., Cebecioğlu, M., Emecen, F. İlgürel, M., İpşirli, M. (ed.). (1993) BOA, MD, Nu : 3, Hicrî : 996–968. Hicrî : Milâdî : 1558–1560, T. C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı, Yayın Nu : 12, Dîvân-ı Hümâyûn Sicilleri Dizisi: I. Ankara.

16. Devellioğlu, F. (1993) Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. In: Aydın Sami Güneyçal, 11. Baskı. Ankara, Aydın Kitabevi Yayınları.

17. Erdoğan E. Ü. (2010) Mühimme Defterlerine Göre XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Osmanlı-Kırım Hanlığı İlişkileri, Türkiyat Araştırmaları Ensitüsü Dergisі, Sayı 27. Konya, Türkiye, Bahar.

18. İnalcık, H. (2008) Rumeli, İslam Ansiklopedisi, Cilt 35, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmalar Merkezi. İstanbul.

19. Öztürk, Y. (2003) Dimitriy İvanovıç Vişnevetskiy ve Faaliyetleri, SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 9. İsparta, Türkiye.

20. Öztürk, Y. (2004) Özü'den Tuna'ya: Kazaklar – 1, 1. Baskı. İstanbul, Yeditepe Yayınevi.

21. Pritsak, O. (2007) Rusların Kökeni, Omelyan Pritsak Armağanı (A tribute to Omeljan Pritsak), İn: Prof. Dr. Mehmet Alpargu, Doç. Dr. Yücel Öztürk (ed.). Sakarya Üniversitesi Yayını Nu : 51. Türkiye, 2007.

22. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi (TSMA), Evrak (E.) 9300 /14, Kanuni Sultan Süleymân'ın Kefe sancakbeyi Sinan Bey'e gönderdiği hüküm.

23. Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi (TSMA), Evrak (E.) 7618, Nasuh'un Kanuni Sultan Süleymân'a gönderdiği mektup.

24. Tükçe Sözlük. (1998), 2. Cilt, 9. Baskı, Cilt 2. Ankara, Türk Dil Kurumu Basımevi.

25. Türk Ansiklopedisi. (1978), Cilt XXVII. Ankara.

26. Uzunçarşılı, İ. H. (1995), Osmanlı Tarihi, XVI. Yüzyıl ortalarında, XVII. yüzyıl sonuna kadar, III. Сilt, 2. Kısım, 5 Baskı. Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.

27. Turanlı, Ferhad. (2017), Development of the Ukrainian Cossacks and Activities of Dmytro Vyshnevetsky According to the Data from Turkish Written Sources and Historiography, Journal of Academic Inquiries, Volume: 12, Issue: 1, Sakarya University, Turkey.