T. Hoshko, PhD in History, Associate Professor
Ukrainian Catholic University, Lviv, Ukraine,
postdoctoral researcher at the Taras Shevchenko National University of Kyiv
DOI: https://doi.org/10.17721/1728-2640.2018.136.1.04
REPRESENTATION OF THE OLD AGE IN THE TOWNS OF THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH IN THE LATE MEDIEVAL AND EARLY MODERN TIMES
From ancient times, philosophical treatises divided human life into separate periods. The most extreme of them were childhood and old age. If the first of these stages is relatively well represented both in legal literature and documentary sources, the second one is paid much less attention. There was no clear dating of the beginning of old age. The attitude towards older people was ambivalent, which was dictated by both Christian views and the practice of life. These views were widespread in the towns of the Polish Lithuanian Commonwealth in the 16th and 17th centuries. The town law to some extent protected older people, but in most cases, they did not act as subjects of law. The important groups of sources for the history of old age are the codes of law and burghers’ testaments.
Key words: Middle Ages, early modern period, Polish-Lithuanian Commonwealth, stages of human life, old age, town, town law.
References
1. Tsentralnyi derzhavnyi istorychnyi arkhiv Ukrainy, Lviv (TsDIAL Ukrainy), fond 52, opys 2, sprava 339, 313 ark.
2. Ibidem, fond 52, opys 2, sprava 341, 802 ark.
3. BEZROGOV, V.; VAR'IASH, O. (eds.) (1994) Antologiya pedagogicheskoj mysli xristianskogo Srednevekov'ia: in 2 vols. Vol. II: Mir prelomilsya v knige. Vospitanie v srednevekovom mire glazami uchyonyx nastavnikov i ix sovremennikov. Moscow: AO «Aspekt Press».
4. AR'ES, F. (1999) Rebyonok i semejnaya zhizn' pri starom poryadke. Ekaterinburg: Izdatel’stvo Ural’skogo universiteta.
5. BANDUROVSKIJ, K. (2014) Recenziia na knigu: Shahar Sh. Growing Old in the Middle Ages: “winter clothes us in shadow and pain”. Translated from the Hebrew by Yael Lotan. L.; N.Y.: Routledge, 1997. Sociologiya vlasti. 3, 224-232.
6. BASTL, B. (2004) Vik. Novyi chas. In: P. Dintselbakher (ed.) Istoriia yevropeiskoi mentalnosti. Lviv: Litopys, pp. 263-271.
7. BERNARD KLERVOSKIJ (2009) O blagodati i svobodnom vybore. In: Yu. Romashev (ed.) Bernard Klervoskij. Traktaty. St. Petersburg: Izdatel'stvo Russkoj Xristianskoj gumanitarnoj akademii; Izdatel'skij dom Sankt-Peterburgskogo gosudarstvennogo universiteta; Akademiya issledovaniya kul‘tury, pp. 136-227.
8. BESSMERTNYI, Yu. (1991) Zhizn' i smert' v srednie veka: ocherk demograficheskoi istorii Francii. Moscow: Nauka.
9. BILOUS, N. (2015) Lutske viitivstvo v XV-XVII st.: kharakterystyka instytutu ta personalii uriadnykiv. Ukrainskyi istorychnyi zhurnal. 4, pp. 4-22.
10. BILOUS, N. (2011) Testamenty kyian seredyny XVI – pershoi polovyny XVII stolittia. Kyiv: Vydavnychyi dim “Prostir”.
11. HOSHKO, T. (2017) “Saksonske zertsalo”: symvoly i metafory. Ukrainskyi istorychnyi zhurnal. 2, pp. 126-141.
12. GUREVICH, A. (2007) Izbrannye trudy. Srednevekovyi mir. St. Petersburg: Izdatel'stvo Sankt-Peterburgskogo universiteta.
13. GUREVICH, A. (2005) Individ i socium na srednevekovom Zapade. Moscow: ROSSPEN.
14. GUREVICH, A. (1989) Kul'tura i obshhestvo Srednevekovoi Evropy glazami sovremennikov (Exempla XIII veka). Moscow: Iskusstvo.
15. ANON (2014) Diiannia rymski. Khrystyianski prytchi Serednovichchia. Lviv: Apriori.
16. ERAZM ROTERDAMSKYI (2004) Pokhvala hlupoti. [Online]. Avaliable from: http://www.ae–lib.org.ua/texts/erasmus__fool__ua.htm#15. [Accessed: 6 Nov 2017]
17. ZAIATS, O. (2012) Hromadiany Lvova XIV-XVIII st.: pravovyi status, sklad, pokhodzhennia. Kyiv; L'iv: S.n.
18. KOCHERKEVYCH, Ya. (2006) Mishchanska rodyna Lvova kriz pryzmu zapovitiv pershoi polovyny XVII st. Naukovi zoshyty. Istorychnyi fakultet Lvivskoho natsionalnoho universytetu im. I. Franka. 8 (1), 83-94.
19. LE GOFF, ZH.; TRYUON, N. (2008) Istoriya tela v Srednie veka. Moscow: Tekst.
20. MAKSIM GREK. Raznye sochineniya [Online]. Avaliable from: http://www.biblioteka3.ru/biblioteka/maksim_grek/razn_soch/txt10.html. [Accessed: 6 Nov 2017]
21. ROBAK, V. (2013) Problema starosti v Evrope (VI-XV vv.): social'no-gerontologicheskij kontekst. Cennosti i smysly. 27 (5), 130-137.
22. SERDIUK, I. (2010) Naselennia litnoho viku u mistakh Hetmanshchyny (za danymy Rumiantsevskoho opysu 1765–1769 rr.). Sotsium. Almanakh sotsialnoi istorii. 9, 56-64.
23. ANON (N.d.) Skazanie o sotvorenii Bogom Adama [Online]. S.l.: S.n. Avaliable from: http://apokrif.fullweb.ru/apocryph2/adam.shtml. [Accessed: 6 Nov 2017]
24. USACHYOV, A. (2014) “Starost' glubokaYa” v XIV-XVI vv.: demograficheskie realii i iX vospriyatie sovremennikami (na materialax pis'mennyx istochnikov). Drevniaya Rus'. Voprosy medievistiki. 55 (1), 58-68.
25. GEIZINGA, I. (2011) Osen' Srednevekov'ya. Issledovanie form zhiznennogo uklada i form myshleniya v XIV i XV vekax vo Francii i Niderlandax. St. Petersburg: Izdatel’stvo Ivana Limbakha.
26. BOGUCKA, M. (1991) Dzieje kultury polskiej do 1918 roku. Wrocław: Ossolineum.
27. BOGUCKA, M. (1996) Gender in the Economy of a Traditional Agrarian Society: The Case of Poland in the 16th-17th Centuries. Acta Poloniae Historica. 74, 5-19.
28. BOGUCKA, M. (2013) Między obyczajem a prawem. Kultura Sarmatyzmu w Polsce XVI–XVIII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
29. BOGUCKA, M. (1983) Rodzina w polskim mieście XVI-XVII wieku: wprowadzenie w problematykę. Przegląd Historyczny. 74 (3), 495-507.
30. BOGUCKA, M. (2010) Starość w twórczości pisarzy polskiego renesansu i baroku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 58 (1), 61-70.
31. CHAREWICZOWA, Ł. (1929) Lwowskie organizacje zawodowe za czasów Polski Przedrozbiorowej. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
32. CLASSEN, A. (2007) Old Age in the Middle Ages and the Renaissance: Also an Introduction. In: A. Classen, ed. Old Age in the Middle Ages and the Renaissance. Interdisciplinary Approaches to a Neglected Topic. Berlin; New York: Walter de Gruyter, pp. 1-84.
33. GROICKI, B. (1954) Artykuły prawa majdeburskiego. Postępek sądów około karania na gardle. Ustawa płacej u sądów. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
34. GROICKI, B. (1958) Obrona sierot i wdów. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
35. GROICKI, B. (1953) Porządek sądów i spraw miejskich prawa majdeburskiego w Koronie Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
36. GROICKI, B. (1954) Tytuły prawa majdeburskiego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze.
37. ISIDORE OF SEVILLE (2006) The Etymologies. Cambridge: Cambridge University Press.
38. JURKIEWICZ, J. (2011) Kiedy w starożytności rozpoczynała się starość. Vox Patrum. 31 (vol. 56), 185-197.
39. KARPIŃSKI, A. (1995) Kobieta w mieście polskim w drugiej połowie XVI i w XVII wieku. Warszawa: Instytut Historii PAN.
40. KARPIŃSKI, A. (1990) Przekupki, kramarki, straganiarki. Zakres feminizacji drobnego handle w miastach polskich w drugiej połowie XVI i w XVII wieku. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 38 (1), 81-91.
41. LIMCZUK, A. (2012) Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok. Lublin: Wiedza i Edukacja.
42. KOCHANOWSKI, J. (ed.) (1972) Dzieła polskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
43. ANON (1996) koszula. In: W. Doroszewski, ed. Słownik języka polskiego [Online]. S.l.: S.n. Available from: http://sjp.pwn.pl/doroszewski/koszula;5442908.html. [Accessed: 6 Nov 2017].
44. KUKLO, C. (2010) Gospodarstwo domowe osób starszego pokolenia w miastach na ziemiach polskich w epoce późnofeudalnej. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 2010. 58 (1), 121-134.
45. KUSZEWIC, P. (1623) Prawa Chełmienskiego poprawionego y z łacińskiego iȩzyka na polski przetłumaczonego, xiąg pięciąro ku pospolitemu pożytkowi przez Pawła Kuszewica z Chełmna. Poznań: W Drukarni Iana Rossowskiego.
46. KWIATKOWSKA, B.; BORYSŁAWSKI, K. (2010) Starość w średniowieczu i dziś. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 58 (1), 5-15.
47. POPIOŁEK, B. (2012) Testamenty mieszczan lwowskich i krakowskich XVII-XVIII wieku. In: O. Arkusha, M. Mudryi, eds. Lviv: misto-suspilstvo-kultura. Vol. 8, part 1: Vlada i suspilstvo. Lviv: Lvivskyi natsionalnyi universytet imeni Ivana Franka, pp. 227-236.
48. O’NEILL, Y.V. (1965) The History of the Publication of Bernard of Gordon’s Liber de Conservatione Vitae Humanae. Sudhoffs Archiv für Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften. 49 (3), 269-279.
49. ROSSET, E. (1959) Proces starzenia się ludnośći. Studium demograficzne. Warszawa: Polskie Wydawnictwa Gospodarcze.
50. REJ, M. (N.d.) Żywot człowieka poczciwego. Fragmenty [Online]. S.l.: S.n. Available from: https://docs.google.com/viewerng/viewer?url=https://stream.docer.pl/pdf/434907.5/c1vcn8. [Accessed: 6 Nov 2017]
51. SEARS, E. (1986) The Ages of Man: Medieval Interpretations of the Life Cycle. Princeton: Princeton University Press.
52. SHAHAR, S. (2004) Growing Old in the Middle Ages: “Winter clothes us in shadow and pain”. London; New York: Psycology Press.
53. ANON (N.d.) Statute of Winchester 1285 [Online]. S.l.: S.n. Available from: http://historyofengland.typepad.com/documents_in_english_hist/2013/02/statute–of–winchester–1285.html. [Accessed: 6 Nov 2017]
54. SZAFRANEK, A. (2014) Czy starość w wiekach średnich była okresem pomyślnym? Refleksje na temat starości w świetle Roczników Jana Długosza. Kultura i społeczeństwo. 1, 187-196.
55. SZCZERBIC, P. (2016) Speculum Saxonum, albo prawo saskie i majdeburskie, porządkiem obiecadła z łacińskiego i niemieckiego egzemplarzów zebrine. A na polski język z pilnością i wiernie przełożone. Vol. 1. Kraków: Księgarnia Akademicka.
56. ANON (1859) Volumina Legum. Vol. II. Petersburg: Nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki.
57. ANON (1859) Volumina Legum. Vol. III. Petersburg: Nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki.
58. ANON (N.d.) We Three Kings of Orient Are [Online]. S.l.: S.n. Available from: https://www.amalgama–lab.com/songs/b/blackmore_s_night/we_three_kings_of_orient_are.html. [Accessed: 6 Nov 2017]
59. WIŚLICZ, T. (2016) Starość i inne okresy życia w konceptualizacjach historyków epoki przednowoczesnej. In: A. Janiak-Jasińska et al. Ludzie starzy i starość na ziemiach polskich od XVIII do XXI wieku (na tle porównawczym). Vol. 1: Metodologia, demografia, instytucje opieki. Warszawa: Wydawnictwo DiG, pp. 43-51.
60. WÓŁKIEWICZ, E. (2010) Stary człowiek i miasto. Starość i ludzie starzy w szesnastowiecznych pamiętnikach śląskich. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej. 58 (1), 47-60.
61. WYSMUŁEK, J. (2015) Testamenty mieszczan krakowskich (XIV-XV wieku). Warszawa: Polskie Towarzystwo Historyczne; Wydawnictwo Neriton.